Lenfödem, lenf sisteminde ortaya çıkan hasar ya da tıkanıklık sonucunda vücutta sıvı birikmesidir. Genel olarak lenfödem hastalığı semptomları, kol ve bacaklarda görülüyor. Kişinin yaşam kalitesini düşüren bu hastalığın semptomları doğru tanı ve tedaviyle azaltılabiliyor.
Lenfödem lenf hastalığında lenfatik akış bozularak protein gibi zengin sıvı intertisyel alanda birikir. Cilt ve cilt altının etkilenmesine neden olan bu durum hem kronik hem de ilerleyicidir. Ciltte fibrosklerozun gelişmesine neden olur.
“Lenfödem nedir” hastalığının ne olduğu birçok kişi tarafından merak ediliyor. Özellikle sürekli kol ve bacakları şişen kişiler lenfödem olabileceğini düşünebiliyor. Lenfödem tanımı diğer ismiyle fil hastalığı, bağışıklık sisteminin parçası olan lenf bezlerinde meydana gelen tıkanmalarla bağlantılı olarak ortaya çıkıyor.
Lenfödem hastalarında kol ve bacaklarda şişme gibi durumlar görülür. Lenfödem semptomları, hücreler arası boşlukların doldurulmasını sağlayan sıvı miktarının dengesizleşmesi sonucunda görülür. Normalde sıvının miktar açısından dengede kalabilmesi için devamlı süzülüp kan dolaşımına karışması gerekiyor. Ancak bu sıvı, lenf bezlerinde meydana gelen tıkanıklardan dolayı süzülemediği ve kan dolaşımına karışamadığı için kollarla bacaklarda şişliklerin oluşmasına neden olur.
Lenfödem, vücutta belirli bölgelerin şişmesine neden olur. Bu hastalık semptomlarına çoğunlukla doğuştan lenf sistemi yetersizliği olanlar ve kanser tedavisi görenlerde görülüyor.
Lenfödemden dolayı şişen uzvun hareket etme yeteneği azalabilir. Aynı zamanda ciltte değişimler ve bozulmalar görülebilir. Sepsis riskler ve cilt enfeksiyonları da artar.
Lenfödem aşamaları; 1.evre, 2.evre ve 3. evre şeklindedir. 1.evrede ödem yumuşak olup basıldığında iz bırakır. Aynı zamanda yukarıya doğru kaldırıldığında ödemde azalma görülür.
2.evredeyse ödem daha serttir. Yukarı kaldırıldığında ödemde azalma çok az görülür. 3.evrede de deri serttir. Yinelenen enfeksiyonlardan dolayı ciltte renk değişikliği görülür. Ayrıca ciltte siğil benzeri yapılarda oluşur.
Lenfödem yani fil hastalığında lenf sistemi tarafından lenf sıvısı kontrol edilir. Lenf bezleri, düğümleri ve kanallarında meydana gelen hasarlarla bağlantılı olarak hücreler arası sıvı miktarı dengesizleşerek şişliklere sebep olur. Fil hastalığı, lenfatik sistemin düzgün çalışamamasıyla alakalıdır.
Lenfödem belirtileri arasında en belirgin olanı lenf akım bozukluğunun olduğu kısımlarda şişliklerin görülmesidir. Lenfödemin genel belirtileri şunlardır;
Lenfödem belirtileriyle ilgili sıkça sorulan sorular ve cevaplarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
Lenfödem ilk belirtileri bacak ve kollarda şişmelerin görülmesidir. İlk evrelerde aynı zamanda hafif ağırlık hissi ve şişliklerde görülüyor. Hastalık tedavi edilmeyip ilerlediğinde daha ciddi belirtiler görülmeye başlıyor.
Lenfödem kaynaklı şişliklere kol ve bacaklarda daha çok rastlanıyor. Ancak cinsel organ, göğüs duvarı, boyun ve karında da lenfödem semptomlarına rastlamak mümkün.
Lenf sıvısının kan dolaşımına karışmayıp birikmesi sonucunda kol ve bacakta lenfödem belirtileri ortaya çıkar. Bacakta lenfödem belirtileri olarak şunlar görülür;
Lenfödem bulguları kolda da görülebilir. Kolda lenfödem belirtileri şöyle ifade edilebilir;
Lenfödemin ilerlemesi, kol ve bacaklardaki şişliğin artmasıyla anlaşılabilir. Ayrıca kol ve bacaklardaki doygunlukla ağırlık hissinin artması da hastalığın ilerlediğinin göstergesidir. Hareketlerin aşırı derecede kısıtlanması ve ciltte büyük boyutta hem sertleşme hem de gerginlik görülmesi de lenfödemin ilerlemesini ifade eder.
Genel lenfödem nedenleri şöyle sıralanabilir;
“Lenfödem neden olur” noktasında meme kanseri tedavisi için hastanın ameliyat olması da etkilidir. Lenfödem sebepleri özellikle meme kanseri ameliyatının ardından ortalama %25 artıyor. Lenfödem hastalığına kanserde neden olabiliyor.
Özellikle de lenfödem; alt karın bölge, meme ve prostat kanserlerinin sonrasında ortaya çıkıyor. Cerrahi işlemin büyük olması ve koltuk altından çıkarılan lenf bezi sayısı çoksa lenfödeme neden olur.
Lenfödeme neden olan temel sebepler şöyle sıralanabilir;
Lenfödem hastalığına yakalanan kişilerin çoğunluğunu kanser tanısı koyulanlar oluşturuyor. Bu durumun sebebi, kanser hücreleri ameliyatla temizlenirken bölgedeki lenf nodları bir ya da daha fazla alınır. Lenf nodları fazla alındığında lenf sıvısı taşınamaz hale gelir.
Böyle bir durumda lenfödeme neden olur. Birçok kişinin kafasında “lenfödem kanser midir” sorusu da çok oluşuyor. Lenfödem kanser değildir ancak tedavi edilmeyip ilerlerse geri dönüşü olmayan kanserlere neden olabilir.
Lenfödem nedenleri, sekonder lenfödem ve primer lenfödem olmak üzere ikiye ayrılıyor. Sekonder lenfödem, çoğunlukla dış etkenlere bağlı olarak ortaya çıkıyor. Primer lenfödemse genetik ve doğuştan gelen nedenlerle görülüyor.
Lenf ödem Hastalığı Wikipedia konusuna göz atabilirsiniz.
Lenf sistemi hastalığı lenfödem 4 tipten oluşuyor. Bu lenfödem tipleri; sekonder lenfödem, primer lenfödem, lipödem sonucu gelişen lenfödem ve kronik venöz yetmezlik sonucu görülen lenfödemdir.
Primer (doğuştan gelen) lenfödem, anne karnındayken bebeğin lenf damarlarının yeterli düzeyde gelişmemesiyle ortaya çıkıyor. Lenf damarları yeterince gelişmediği için sağlam damarlar onların görevini üstlenip sistemi çalıştırır. Bunun sonucunda lenf sistemine aşırı yüklenilir. Böyle bir durumda primer lenfödeme neden olur.
Sekonder lenfödem, başka hastalıklar ve onların tedavisiyle ortaya çıkar. Sekonder lenfödeme neden olan etkenlerin başında kanser ve kanser tedavisi geliyor. Ayrıca sekonder lenfödemin diğer nedenleri şöyle sıralanabilir;
Kronik venöz yetmezlik sonucu lenfödemde toplardamarların kanı yeterli düzeyde kalbe götürememesinden kaynaklanıyor. Venöz sistemi yeteri kadar kanı kalbe gönderemediği için lenf sistemi yardımcı olur. Böyle bir durum, lenf sistemine aşırı yüklenilmesine neden olur. Dolayısıyla lenf kapakları işlevini yapamadığı için lenfödeme neden olur.
Lipödem, erkeklerde çok nadir görülen bir hastalıktır. Yalnız lipödem kadınlarda çok sık rastlanıyor. Lipodem belirtileri genellikle adet ve hamilelik dönemlerinde ortaya çıkıyor.
Lipodem hastalığında her iki bacakta ya da kollarda simetrik şekilde yağ artışı görülür. Vücutta yağ oranı arttığı için lenf sistemine aşırı yüklenilir.
Çünkü lenf sisteminin taşıması gereken protein ve su miktarı artar. Bunun sonucunda lenf sistemi bozulup görevini yapamaz. Tüm bunların sonucunda ortaya lipodem sonucu gelişen lenfödem çıkar.
Lenfödem hastalığı tanısının koyulmasında hastanın tıbbi geçmişine bakılır ve fiziki muayenesi yapılır. Doktor, hastanın hem aile öyküsünü hem de semptomlarını değerlendiriyor. Fiziki muayene esnasında bölgedeki şişlikler, hareket kısıtlığı ve ciltteki değişiklere bakılır. Doktor, hastayı detaylı şekilde incelemek için şu lenfödem tanı yöntemlerine başvurur;
Lenfödem tedavisi ile hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Lenfödem tedavi yöntemleri şöyle sıralanabilir;
Bası giysisi kompresyon bandajlama işlemi sonrasında ilgili bölgenin korunması için kullanılması gerekir. Kompresyon bandajlama, ekstremiteyi şekillendirir ve dokudaki sertlikleri azaltır. Ayrıca vücudun ilgili alanlarında şişliklere neden olan sıvıyı da azaltır.
Manuel lenf drenajı, biriken lenf sıvısını aktif durumdaki lenf nodlarına transfer eder. Manuel lenf drenajı, elle yapılan bir tedavi yöntemidir. Doktor tarafından bandaj uygulaması sonrasında hastaya yapması gereken egzersizler gösterilir.
Hastanın düzenli olarak doktorun belirttiği egzersizleri yapması gerekir. Lenfödem tedavisinde cilt bakımı da mutlaka yapılır. Özellikle lenfödemli bölgede yara varsa o yaranın iyileştirilmesine çalışılır.
Biriken lenf sıvısı, pnömatik kompresyon pompalar sayesinde dokulardan uzaklaştırılarak dolaşıma katılır. Pnömatik kompresyon pompalarla lenf sıvısı dışarıya basınç uygulanarak atılır.
Lenfatik sistem sağlığının düzeltilmesinde erken tanı koyulması çok önemlidir. Ancak erken tanı koyulmazsa dahi hastalık tedavisinde en etkili yöntemler; pnömatik kompresyon pompaları, kompresyon bandajlama ve manuel lenf drenajıdır.
Lenfödem tedavi süresi hastalığın evrelerine göre değişiyor. Erken aşamadaki lenfödem 1 haftada tedavi edilirken hastalık ilerlediğinde bu süre 1 aydan uzun sürebiliyor. Lenfödem hacamatla da tedavi edilmeye çalışır. Ancak uzman olmayan bir kişi hacamat ile lenfödem tedavisi uygulamaya kalktığında büyük problemlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Lenfödem iyileştirme yöntemleri için çeşitli cihazlardan yararlanılır. Lenfödem tedavisinde pnömatik kompresyon pompalar ve basınç kolluğu gibi ekipmanlardan yararlanılır.
Lenfödem genel olarak bacak ve kollardaki şişliklerden anlanır. Hastalığın ilk evresinde kol ve bacaklarda hafif şişlikler görülür.
Aynı zamanda hafif ağırlık hissi de yaşanır. Hastalık ilerlediğinde daha ciddi belirtilere de yol açar. Hastalık ilerlediğinde özellikle ciltte kalınlaşma, gerginlik ve sertlik meydana gelir.
Lenfödem tedavisi olan bir hastalık olduğu için hastalar eski sağlığına kavuşabilir. Lenfödemin iyileşme süreci hastalığın ilerleyip ilerlememesine bağlı olarak değişiyor. Kol ve bacaklar uzun süredir şişse tedavinin süresi de uzar. Ancak kol ve bacaklarda çok az şişlik varsa hastalık kısa sürede doğru tedaviyle düzelir.
Lenfödem ameliyatı, hastalığın evresine göre yapılır. Lenfödem cerrahi tedavisi için diğer yöntemlerin etkisiz kalması gerekiyor. Lendödem operasyonu sayesinde lenf düğümü transferi gerçekleşir.
Lenf akışının yeniden sağlanması için sağlıklı lenf düğümleri de transfer edilir. Lenfatik bypass ameliyatıyla lenf sıvısının sağlıklı akması için yollar bulunur.
Lenfödem ameliyatı, kol ve bacak hareketleriyle fonksiyonlarında ciddi kısıtlılık olanlar için uygun bir tedavi yöntemidir. Ağrının sürekli hale gelmesi, selülitlerin sürekli tekrar etmesi ve lenfanjit hastalıkların tedavisi için lenfödem ameliyatı yapılır.
Lenfödem ameliyatı ile lenf sıvısının vücutta sağlıklı şekilde dolaşması sağlanır. Kol ve bacaklardaki hem ödemli hem de bağ dokulu bölüm direkt operasyonla çıkarılır. Hastalığın ilerleyen aşamalarında yapılan ameliyat riskli değil aksine yürümekte dahi zorlanan hastaların yaşam kalitesini artıran bir uygulamadır.
Lenfödem ameliyatı sonrasında hastada ameliyatın yaraları görülür. Bu yaraların iyileşmesi uzun zaman aldığı için hastanın hastanede kalış süresi de uzun olur. Ameliyatın olduğu yerde duyu kaybı görülebilir. Tüm bu süreçler doktor kontrolünde daha iyi ilerleyerek hasta sağlığına kavuşur.
Lenfödem fizik tedavi hastalığın kontrol altında tutulması için çok önemlidir. Her gün aksatılmadan doğru şekilde yapılan lenfödem fizyoterapi lenf dolaşımını hızlandırıyor. Böylelikle bacak ve kollarda ödem birikmesinin önüne geçilir.
Lenfödem rehabilitasyon yöntemleri şunlardır;
Lenfödem egzersiz sıklığı, günlük aksatılmadan yapılmalıdır. Doktorun önerdiği egzersizler sayesinde hastanın eklemlerinde hareketlilik artarak vücutta aşırı sıvı birikimi azalır.
Kol ve bacakta lenfödem tedavisi için en etkili egzersizler şunlardır;
Lenfödem beslenme hastalığın semptomlarının hafiflemesi açısından çok önemlidir. Lenfödem diyeti ile ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları şunlardır:
Lenfödem hastaları günde minimum 2-2.5 litre su içmelidir. İşlenmemiş ve taze besinler tüketmelidir. Dengeli beslenmeye özen göstermelidir. Antioksidatif, sebze ve bitkisel ağırlıklı besinlerle beslenmeliler.
Ayrıca narenciye, kiraz, çilek, frambuaz gibi meyveler tüketmeliler. Haftada 2 defa balık tüketmeleri gerekir. A, K, C, D, B6, E, B12 vitaminlerini yeterli miktarda tüketmekte hastalığın semptomlarını hafifletir.
Lenfödem için diyet listesinde tuzsuz yiyecekler yer almalıdır. Örnek liste şu şekildedir;
Lenfödem için önerilen diyet listelerinde tuz, şeker ve unlu mamuller olmamalıdır. Meyve, balık ve sebzeler tüketmeye özen gösterilmelidir. İşlenmiş sağlıksız besinlerden uzak durulmalıdır.
Lenfödemi tuzsuz, yağsız, şekersiz ve işlenmemiş besinlerin tüketimi hafifletir. Ayrıca su, sızma zeytinyağı tüketmekte lenfödemiye iyi geliyor.
Lenfödem bitkisel tedavi yöntemleriyle hastanın yaşam kalitesi artırılır. Lenfödem için bitkisel çözümler hakkında merak edilen sorularla cevapları şöyle sıralanabilir:
Lenfödem doğal tedavi yöntemlerine zerdeçalın çay şeklinde tüketilmesi örnek verilebilir. Lenfödem bitkisel tedavisinde hayvansal gıdaların aşırı tüketilmesinden uzak durulup sebze ağırlıklı beslenilmelidir.
Lenfödemin etkilerinin hafifletilmesi için zerdeçal az miktardaki karabiberle tüketilebilir. Öğünlerde sebze ağırlıklı beslenmeye özen gösterilmelidir.
Bitkisel tedavi yöntemleri tamamen lenfödemi iyileştirmez ancak semptomlarının azalmasını sağlar. Örneğin, lenfödemin neden olduğu ödemin atılmasında zerdeçal çayı etkilidir. Zerdeçal lenfödem semptomlarının hafifletilmesinde etkin rol oynuyor.
Lenfödem evde tedavi edilebilir. Ancak hastalık ilerlemediyse evdeki yapılan tedavilerde başarılı olunur.
Lenfödem için evde yapılabilecekler arasında lenf sıvısı drenajının artırılması yer alıyor. Tedavi için kompresyon giysileri giyilebilir ya da lenf masajı yapılabilir. Kol ve bacak egzersizleri, yoga, nefes egzersizleri de evde uygulanabilecek yöntemlerdendir.
Evde lenfödem kompresyon giysileri giyilerek hastalığın semptomları azaltılmaya çalışılabilir. Evde lenfödem tedavi yöntemleri ile ilgili doktordan eğitim alınmalıdır. Özellikle lenf drenajının uygulamasıyla ilgili eğitim alınarak düzenli yapılmalıdır.
Kol ve bacakta lenfödem belirtileri hafifletilmesi için kişi yaşam tarzına çok dikkat etmelidir. Lenfödem için yaşam tarzı önerileri ile ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları şu şekildedir:
Lenfödem hastaları günlük yaşamlarında sağlıklı beslenmeye, su tüketmeye ve egzersiz yapmaya özen göstermelidir. Dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle sıralanabilir;
Lenfödemi hafifletmek için uzun süre ayakta ve oturarak kalınmamalıdır. Yüksek kalorili besinler tüketilmemelidir.
Lenfödem hastaları travma ve yaralanmalara karşı çok dikkatli olmalıdır. Ayrıca aşırı kilo almaktan da kaçınmalılar.
Kol ve bacak uzuvlarından hangisinde lenfödem varsa olan uzva iğne, enjeksiyon gibi işlemler yapılmamalıdır. Aşırı sıcak suyla duş alınmamalıdır. Isı kaynakları önünde oturmaktan kaçınılmalıdır.
Lenfödem tedavisinde ilaç çok kullanılmıyor. Genellikle egzersizler, kompresyon giysileri, manuel lenf drenajıyla tedavi ediliyor.
Lenf ödem tedavisinde çok ilaca başvurulmadığı için yan etkilerinden söz etmek mümkün değil.
Lenfödem hastalığı için genel olarak idrar söktürücü ilaçlar kullanılıyor. Lenfödem sıkıştırma giysileri ve lenfödem basınç giysileri ilaçların yerine en çok kullanılan tedavi yöntemlerindendir.
Lenfödem tedavisi için kompresyon giysileri kullanılabilir. Lenfödem kompresyon giysileri ve kullanımıyla ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları şu şekildedir:
Lenfödem tedavisi için bandaj, çorap, kolluk gibi kompresyon giysiler giyilir. Lenfödem kompresyon giysileri, lenfatik drenaj işleminin ardından ödemin tekrarlanmasını engeller.
Kompresyon giysileri vücuda tam oturacak şekilde giyilmelidir. Kompresyon giysilerinin dokusunun zarar görmemesi için kıvrılmaması gerekir.
Kompresyon giysileri, lenfödem tedavisinde etkin rol oynuyor. Doğru kullanıldığı takdirde vücutta ödem oluşmasının önüne geçer.
Konuyla ilgili sıkça sorulan soruları burada bulabilirsiniz. Daha fazla merak ettiğiniz sorular için bize yazabilirsiniz.
Lenfödemle yaşamak zorunda olan kişi hem beslenme düzenine hem de yaşam tarzına çok dikkat etmelidir. Sürekli ayakta durarak ve oturarak durmamalıdır.
Lenfödemin ilerlemesini durdurmak için tekrarlayan hareketlerden kaçınılmalıdır. Kol ve bacaklar temiz tutulmalı. Kol ve bacaklarda açık yara varsa temizlenip kapatılmalıdır.
Lenfödem ciltte gerginlik ve şişliğe neden olduğu için ağrı yapar.
Lenfödem için kalp damar cerrahisi, fizik tedavi uzmanları, dermatologlar ve lenfologlara başvurulabilir.
Lefödem Hastalığı, Lipödem Hastalığı ve Varis Hastalıkları tedavisi için ücretsiz randevu alabilirsiniz.